Muzeum kolarstwa w belgijskim Roeselare stworzyło niezwykłą wystawę eksplorującą związki kolarstwa z Kościołem katolickim. Zwiedzający zasiadając w konfesjonale słuchają odtwarzanego nieskończenie wiele razy fragmentu wywiadu Lance`a Armstronga z Oprah Winfrey, w którym Amerykanin przyznał się do stosowania dopingu, w tabernakulum zamiast kielicha znajduje się puchar, a żelazny krzyż, który w promującym wideo spawa sam Johan Museeuw, zrobiony jest z rowerów.
Zlokalizowanie wystawy właśnie w mieście Roeselare, położonym w Zachodniej Flandrii, jest pomysłem idealnym. Nie będzie bowiem nadużyciem, jeśli posługując się nieco hiperbolicznym wyrażeniem, stwierdzi się, że kolarstwo jest tam religią. W Roeselare urodziło się wielu sławnych belgijskich kolarzy, w tym Patric Sercu, niefortunny Jean-Pierre „Jempi” Monseré, który zmarł będąc mistrzem świata, a pierwszy belgijski zwycięzca Paryż-Roubaix, Cyrille van Hauwaert, pochodził z pobliskiego Moorslede.
Ekspozycji umieszczonej notabene w dekonsekrowanym kościele, przyświecają słowa wypowiedziane przez podwójnego triumfatora Ronde van Vlaanderen i niezwykle religijnego człowieka, Brieka Schotte: „Dla widzów byliśmy jak bogowie, których mogli zobaczyć z bliska, i z którymi mogli zamienić kilka słów.”
Pracownik naukowy muzeum, Dries De Zaeytijd, zwrócił uwagę na to, że w głęboko katolickiej Zachodniej Flandrii stosunek Kościoła do kolarstwa nie zawsze był pozytywny. Istnieją dokumenty świadczące o tym, że przed drugą wojną światową wierni byli zobligowani oficjalnym poleceniem, by nie używać roweru jako środka transportu, ponieważ uważano to za niestosowność. Po 1945 roku sytuacja uległa zmianie. Kolarstwo i oddanych Kościołowi cyklistów zaczęto wykorzystywać do religijnej propagandy.
Warto również odnotować, że panujący po drugiej wojnie światowej papież Pius XII był wielkim sympatykiem kolarstwa. Polecał wiernym łączyć sport z wiarą w Boga, a także wykorzystywać go do walki z komunizmem. Katolicy mogli także brać przykład z dwukrotnego włoskiego zwycięzcy Tour de France, Gino Bartalego, który zyskał nawet przydomek „Gino the Pious”.
Katolicka terminologia też znalazła swoje miejsce w kolarstwie. Tydzień od Ronde van Vlaanderen do Paryż-Roubaix prasa często określa mianem Wielkiego Tygodnia, a zeszłej zimy zwycięzca „Piekła Północy” z 2015 roku, John Degenkolb, nazwał Belgię kolarską Ziemią Świętą. Wyścig dookoła Flandrii nierzadko zbiega się także z Niedzielą Wielkanocną, najważniejszym dla katolików dniem w roku.
Kolarscy fani przysposobili sobie również od katolików zwyczaj pielgrzymowania do miejsc kultu. I tak sympatycy Eddy`ego Merckxa robią wycieczki do Tre Cime di Lavaredo, Marco Pantaniego na szczyt Galibier, a Toma Simpsona pod pomnik na Mont Ventoux. Belgowie odwiedzają grób Franka Vandebroucke`a w Ploegsteert lub pomnik upamiętniający śmierć wyżej wspomnianego Jempiego Monseré`a. Ponadto hiszpańskie wyścigi nierzadko kończą się nieopodal kościołów i sanktuariów.
Zaeytijd odważnie kreśli kolejne paralele między kolarstwem a religią katolicką. Według niego niektóre z wyżej opisanych powiązań powoli wygasają w dzisiejszych czasach ze względu na liczne przemiany społeczne i religijne. Belgijski naukowiec nie ma jednak wątpliwości, że kolarskie cierpienie jest czymś, co nie skończy się nigdy, a zatem ta dyscyplina sportu na wieczność będzie miała coś wspólnego z katolicyzmem. Kolarz, zdaniem Zaeytijda, upodabnia się do Jezusa cierpiącego na krzyżu – zwłaszcza ten, który w geście triumfu wznosi ramiona przybierając kształt krzyża.
Eksponaty wystawy zatytułowanej „Kolarstwo jest religią” stanowią między innymi kapliczki dedykowane miejscom kolarskich pielgrzymek lub dopingowym konfesjom i ich konsekwencjom – te wydają się idealnie wpisywać w katolicką filozofię przebaczania grzechów. Są także różaniec Johana Museeuwa czy kaplica, w której rolę świętego pełni „Kanibal”, a czternaście stacji Drogi Krzyżowej ilustrują fotografie cierpiących kolarzy.
Nie brakuje także zwyczajnych kolarskich eksponatów, pozbawionych odniesień religijnych. Można podziwiać m.in. rowery, na których Eddy Merckx wygrywał wyścigi. Jednego tygodnia jest to maszyna, na której odniósł siódme zwycięstwo w Mediolan-San Remo, a innego, rower, na którym przejechał ostatni wyścig jako zawodowiec. Są też kolarskie koszulki.
Pomysłodawcy muzeum zdają sobie sprawę, że nie cieszą się tak dużym uznaniem i popularnością jak muzeum Ronde van Vlaanderen w Oudenaarde, ale chwalą się unikatowością polegającą m.in. na szerszych odniesieniach do historii i braku koncentracji na jednym konkretnym wydarzeniu.
*Wstęp do muzeum jest wolny, a opisy eksponatów dostępne są zarówno po flamandzku, jak i po angielsku. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej www.koersisreligie.be.
**Podczas pisania korzystałam z artykułu pt. „The Church of Cycling”, który ukazał się w magazynie „Procycling”.
Zdziczenie obyczajów, ale niestety – europejska kultura się sypie.
Bardzo lubię kolarstwo, kibicuję mu, ale też jestem katolikiem, i umieszczanie takich muzeów w kościołach (nawet „dekonsekrowanych”), pełnych symboli religijnych, delikatnie mówiąc nie podoba mi się. Tu zgadzam się poniekąd z „Born Ready”, że to oznaka upadku naszej „cywilizacji” czy też „kultury”. Używam tu cudzysłowów, bo ma poważne wątpliwości, czy to, co jest u nas, można jeszcze nazwać cywilizacją czy kulturą. To „dekonsekrowanie” wielu świątyń wynika z postępującego galopująco pogaństwa w sporej części Europy. Oczywiście jesteśmy wolnymi ludźmi, i każdy może wierzyć lub nie (ja wierzę, że Pan Bóg dał nam tę wolność), ale to wyzucie Europy z duchowości jest moim zdaniem przyczyną takiej ekspansji Islamu, który tę duchowość potrafi zachowywać i pielęgnować (potraficie wyobrazić sobie w Arabii Saudyjskiej lub w ZEA muzeum jakiegoś popularnego tam sportu w „zdekonsekrowanym” meczecie?).
Pani Marto, czytałem z uwagą wiele Pani artykułów, w większości podobały mi się, ale tutaj też chyba przesadziła z tymi porównaniami (domyślam się, że to zapożyczenia z tej gazety „Procykling”). Pozostańmy może przy kolarstwie i fantastycznych emocjach, które ono daje, ale nie przekraczajmy niepotrzebnie pewnych granic i nie mieszajmy pojęć. Jezus Chrystus (który dla niewierzących był tylko postacią historyczną, a dla wierzących jest Mesjaszem, Synem Boga Żywego) powiedział: Oddajcie więc cesarzowi to, co jest cesarskie, a Bogu to, co boskie.
Zidiocenie społeczeństwa w Belgii sięgnęło szczytu, ale czego się spodziewać po kraju, który zezwala na eutanazję dzieci. Wątpliwym pocieszeniem jest to, że cywilizacja nie znosi próżni, jedna się degeneruje, to wejdzie inna, z dzielnicy Moelbeck.
Jeszcze jedno, a Pani Marta to pisała to na poważnie, czy był to żart? Bo refleksje na temat odniesień kolarstwa do katolicyzmu zawarte w artykule są delikatnie mówiąc dość płytkie i aż nie chce mi się wierzyć, żeby pisała to osoba mieniąca się absolwentką bądź co bądź , może kiepskiego, ale jednak uniwersytetu
Bardzo mądry komentarz, zgadzam się w całej rozciągłości.
Niech już lepiej zrobią tam meczet bo przykro na to patrzeć.
Pani Elżbieto, bo mniemam, że tak właśnie ma Pani na imię, jeśli przeczyta Pani tekst ze zrozumieniem, zobaczy Pani, że nie ma w nim ani linijki mojego prywatnego zdania. Wszystkie jest opisem wystawy lub wypowiedziami jej twórców lub dyrektora muzeum. Po drugie, ja nie mienię się absolwentką Uniwersytetu, tylko nią jestem, a kim Pani jest by twierdzić, że kiepskiego? Członkiem Polskiej Komisji Akredytacyjnej, rektorem innej uczelni, prowadziła Pani badania losów absolwentów?
Panie Jacku, bardzo dziękuję za zainteresowanie moimi tekstami. Proszę jednak „wczytać” się w tekst i zobaczyć, że nie ma w nim ani linijki mojego zdania, wszystkie porównania, opinie należą do twórców wystawy lub pracowników muzeum. Celem tego tekstu jest pokazanie po prostu, informacyjnie, iż taka wystawa powstała.