Powrót do aktywności w kolarstwie po infekcji układu oddechowego okiem lekarza

Zima to czas kiedy obserwujemy zwiększoną ilość infekcji w populacji. Problem ten dotyka oczywiście również kolarzy i rowerzystów.

Zarówno niekorzystne warunki pogodowe na zewnątrz, jak i krótki dzień sprzyjają dłuższemu przebywaniu ludzi w pomieszczeniach i ograniczaniu aktywności na zewnątrz. Niestety nawet doświadczenia z pandemią COVID 19 nie nauczyły społeczeństwa do zachowywania dystansu społecznego, higieny, unikania kontaktu kiedy mamy objawy chorobowe. Nie wyciągnęliśmy wniosków z błędów z przeszłości i kolejny sezon musimy stawiać czoła chorobom dróg oddechowych, które notorycznie na dłużej lub krócej wykluczają nas z upragnionej dyscypliny jaką uprawiamy.

Zachorowanie zmniejsza zarówno nasz komfort psychiczny jak i redukuje ilość przejażdżek na zewnątrz czy treningów w pomieszczeniu. Powoduje przejściowy spadek formy i przede wszystkim smutek i chandrę.

Dlaczego skoro prowadzę zdrowy tryb życia i regularnie ćwiczę choruję?

Niekiedy częściej jak rówieśnicy siedzący głównie na kanapie?

Niestety infekcje układu oddechowego są częste i powszechne u osób regularnie uprawiających sport. Musimy się z tym pogodzić i je zaakceptować, wszystko by łatwiej je zwalczać i do nich nie dopuszczać.

Według licznych badań potwierdzono, iż ciężki wysiłek fizyczny znacznie obniża zdolności układu immunologicznego na kilka godzin po zawodach lub intensywnej lub długiej jednostce treningowej. Zmniejsza się wówczas zdolność układu odpornościowego na zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Z tego powodu sportowcy uprawiający wytrzymałościowe dyscypliny są narażeni na częstsze i bardziej nasilone zakażenia układu oddechowego. Co ciekawe atleci mogą mieć nawet wyższe prawdopodobieństwo w porównaniu z ludźmi nie wykonującymi żadnej aktywności. Najwyższą korzyść w redukcji zachorowań w uprawianiu sportu odnoszą osoby rekreacyjnie ćwiczące.

By poprawić kondycję układu immunologicznego, minimalizować gwałtowne spadki odporności należy odpowiednio długo spać, zdrowo odżywiać się i nawadniać. Unikać nadprogramowego ciężkiego wysiłku i stresu, pamiętać o okresach regeneracji. Rozsądnie korzystać z suplementacji mikroelementów. Wielu autorów ponadto zaleca szczepienia ochronne przeciw sezonowym infekcjom.

Kolejnym ważnym aspektem jest samo oddziaływanie niskiej temperatury u osób regularnie ćwiczących w zimie na zewnątrz. Mroźne powietrze, długotrwała ekspozycja na wiatr, wahania temperatury powodujące w jednej chwili nagłe wychłodzenia, a w innej potliwość, rozgrzanie czy przemoczenie negatywnie wpływają na układ oddechowy. W wielu miejscach w Polsce w okresie zimowym jakość powietrza jest bardzo niska – zanieczyszczenie drobnymi zawieszonymi w nim cząsteczkami pyłu w połączeniu z jego niską temperaturą przewlekle drażnią błonę śluzową powodując ostre lub przewlekłe stany zapalne: zatok obocznych nosa, gardła, tchawicy czy oskrzeli.

Oczywiście nie zniechęcam do aktywności na zewnątrz. Próbuję jednak uzmysłowić by zachować rozsądek. Objętość jazdy w zimie nie jest równa tej w cieplejszych porach roku i sama długa ekspozycja może determinować do problemów z układem oddechowych nie tylko przez sam wpływ na depresję układu odpornościowego i większą skłonność do infekcji.

Jeśli chcemy zminimalizować ryzyko ostrej choroby zakaźnej warto po dłuższych lub bardziej intensywnych przejażdżkach unikać większych skupisk ludzkich, dbać o higienę i informować innych przed kontaktem kiedy sami możemy być zakaźni. Odpowiedzialność jest kluczowa by redukować transmisję na rodzinę, przyjaciół i innych sportowców. Jeśli mamy chorego domownika lub kolegę w pracy obserwujmy się , chrońmy pozostałych bliskich przed naszą potencjalną możliwością zakażania, gdyż nawet przed pojawieniem się objawów możemy przenosić drobnoustroje chorobotwórcze. Najważniejszym jednak czynnikiem jest unikanie dużej aktywności fizycznej, gdy sami nie czujemy się najlepiej. Najrozsądniej jest wówczas odpuścić zawody, mocniejszą jazdę czy trening. Niezastosowanie się do tego to zdecydowanie zbyt duże ryzyko i nie opłaca się go podejmować nie będąc w pełni dyspozycji. Może to spowodować znacznie bardziej nasiloną chorobę, z bardziej uporczywymi objawami, poważniejszymi powikłaniami, która na dłużej wykluczy nas z dalszego uprawiania sportu.

Kiedy zatem można bezpiecznie wrócić do aktywności po chorobie?

To bardzo trudne pytanie na które ciężko uzyskać idealną odpowiedź.

1. Po kontakcie z zakaźnym chorym: nie ma przeciwwskazań, by w tym samym dniu nie ćwiczyć – jednak nie wykonywałbym ciężkich aktywności przez kilka następnych dni.

2. Po jednodniowym osłabieniu i niedyspozycji: gimnastyka, joga i stretching czy lekkie ćwiczenia kardio w pomieszczeniu po 1-2 dniach. Jazdy w niekorzystnych warunkach atmosferycznych i mocniejsze jednostki można wykonywać po kilku kolejnych dniach.

3. Klasyczna choroba przeziębieniowa ze stanami podgorączkowymi i dreszczami:

lekka intensywność po kilku dniach. Proszę pamiętać, iż nadal można innych zakażać pomimo ustąpienia objawów – dlatego rekomendowana forma ćwiczeń bez narażania sportowców.

4. Umiarkowanie ciężka choroba z wysoką gorączką i znacznym osłabieniem: w razie braku samoistnej poprawy po 1-2 dobach proponowałbym konsultację lekarza i wspólnie ustalenie dalszych zaleceń. Jednak powrót do pełnej aktywności powinien być stopniowy i nie trwać krócej jak 1-2 tygodnie.

W razie wątpliwości jeden lub dwa dni dłuższego odpoczynku nie wyrządzi nam szkody i spustoszenia w postaci spadku formy, w przeciwieństwie do zbyt pochopnego i agresywnego powrotu do intensywnego bądź długotrwałego wysiłku. Według cenionych autorytetów medycyny sportowej atleci powinni wykonywać dwa dni lekkiego treningu na każdy jeden dzień całkowitego odpoczynku w trakcie choroby.

W przypadku ustąpienia objawów ogólnych infekcji (osłabienia, gorączki, dreszczy) jednak przewlekającego się kaszlu, kataru czy bólu głowy z rozpieraniem zatok – błędem byłaby zbyt szybka i agresywna ekspozycja na mroźne i często w zimie mocno zanieczyszczone powietrze. Może to przedłużyć i nasilić uporczywe dolegliwości i znacznie skomplikować całkowity powrót do zdrowia. W każdym przypadku kiedy mieliśmy przerwę od wysiłku fizycznego na zewnątrz, zalecam stopniową adaptację poprzez zwiększanie objętości przebywania w niskich temperaturach. Przy czym zakładam, iż osoby jeżdżące zimą mają podstawową znajomość ze stosowania odzieży termicznej.

Lekarz Tomasz Januś

Specjalista chorób płuc

1)Nieman DC. Immune response to heavy exertion. J Appl Physiol (1985). 1997 May;82(5):1385-94. doi: 10.1152/jappl.1997.82.5.1385. PMID: 9134882.

2)Ahmadinejad Z, Alijani N, Mansori S, Ziaee V. Common sports-related infections: a review on clinical pictures, management and time to return to sports. Asian J Sports Med. 2014 Mar;5(1):1-9. doi: 10.5812/asjsm.34174. Epub 2014 Jan 26. PMID: 24868426; PMCID: PMC4009082.

3)Nieman DC. Upper respiratory tract infections and exercise. Thorax. 1995 Dec;50(12):1229-31. doi: 10.1136/thx.50.12.1229. PMID: 8553291; PMCID: PMC1021340.

4)Mackinnon LT. Chronic exercise training effects on immune function. Med Sci Sports Exerc. 2000 Jul;32(7 Suppl):S369-76. doi: 10.1097/00005768-200007001-00001. PMID: 10910293.

5)Guo YT, Peng YC, Yen HY, Wu JC, Hou WH. Effects of Probiotic Supplementation on Immune and Inflammatory Markers in Athletes: A Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Medicina (Kaunas). 2022 Aug 31;58(9):1188. doi: 10.3390/medicina58091188. PMID: 36143865; PMCID: PMC9505795.

6)Moreira A, Delgado L, Moreira P, Haahtela T. Does exercise increase the risk of upper respiratory tract infections? Br Med Bull. 2009;90:111-31. doi: 10.1093/bmb/ldp010. Epub 2009 Mar 31. PMID: 19336500.

7)Couto M, Silva D, Delgado L, Moreira A. Exercise and airway injury in athletes. Acta Med Port. 2013 Jan-Feb;26(1):56-60. Epub 2013 Apr 24. PMID: 23697359.

8)König D, Grathwohl D, Weinstock C, Northoff H, Berg A. Upper respiratory tract infection in athletes: influence of lifestyle, type of sport, training effort, and immunostimulant intake. Exerc Immunol Rev. 2000;6:102-20. PMID: 10919064.

9)Vasiliadis AV, Boka V. Safe Return to Exercise after COVID-19 Infection. Sultan Qaboos Univ Med J. 2021 Aug;21(3):373-377. doi: 10.18295/squmj.8.2021.124. Epub 2021 Aug 29. PMID: 34522401; PMCID: PMC8407897.

10)Gentil P, de Lira CAB, Souza D, Jimenez A, Mayo X, de Fátima Pinho Lins Gryschek AL, Pereira EG, Alcaraz P, Bianco A, Paoli A, Papeschi J, Carnevali Junior LC. Resistance Training Safety during and after the SARS-Cov-2 Outbreak: Practical Recommendations. Biomed Res Int. 2020 Sep 23;2020:3292916. doi: 10.1155/2020/3292916. PMID: 33029503; PMCID: PMC7532374.