Jak przeżyć w miejskiej dżungli, czyli rowerzysta na ścieżce rowerowej

Istnieje takie pojęcie, jak „ambiwalentne” i dokładnie takie są moje odczucia, gdy pojawia się temat ścieżek rowerowych. Temat ten działa na zainteresowanych tak, jak muzyka Metalliki na słuchaczy – można kochać lub nienawidzić, nie ma postaw pośrednich.

Ścieżki rowerowe, to temat, który regularnie pojawia się w emocjonalnej diatrybie medialnej – kierowcy samochodów wiedzą swoje, rowerzyści wiedzą swoje, architekci ścieżek najczęściej nie mają pojęcia o jeździe na rowerze, a najgorzej czują się tacy jak ja – będący i kolarzami – amatorami, jak i kierowcami. Rozdwojenie jaźni niemal pewne. Kilka poniższych uwag chciałbym podzielić na dwie części: teoretyczną i praktyczną. Jak łatwo się domyśleć, nie idą one ze sobą w parze.

Kilka słów o teorii. Mając do dyspozycji ściągawkę w postaci Kodeksu Drogowego jasnym się staje, że zgodnie z art. 33 „rowerzysta ma obowiązek korzystać z drogi dla rowerów jeżeli jest ona wyznaczona dla kierunku w którym się porusza”. I tu jest ów przysłowiowy pies pogrzebany, bo jeśli droga wyznaczona dla rowerów jest jednokierunkowa, to rowerzysta zobowiązany jest do poruszania się tą drogą w wyznaczonym kierunku. W przeciwnym, zobowiązany jest do poruszania się jezdnią. To jest pierwszy punkt, powodujący niesnaski między cyklistami a kierowcami – wynika on z braku wiedzy, bo większość wychodzi z założenia, że jak jest ścieżka to MUSZĘ nią jechać, jeśli dysponuję jednośladem. Standardem są sporne sytuacje wynikające z tego – owszem, ścieżka jest, ale znaczenie ma nie tylko gdzie jest, ale i jak jest oznakowana.

Drugą sytuacją jest korzystanie z tzw. ciągu pieszo-rowerowego. W tym wypadku także były wątpliwości, czy zastosowanie tego znaku jest dla rowerzystów obligatoryjne, czy też obowiązkowe. Niestety – bo wiem, że wielu rowerzystów zmartwię – wykładnia jest prosta. Mamy obowiązek jechać ciągiem pieszo-rowerowym, definiuje to Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (§ 40), jasno narzucając taki obowiązek. Wyciąg z rozporządzenia: umieszczone na jednej tarczy symbole znaków C-13 i C-16 oddzielone kreską poziomą oznaczają, że droga jest przeznaczona dla pieszych i kierujących rowerami. Kierujący rowerami są obowiązani do korzystania z tak oznakowanej drogi, jeżeli jest ona wyznaczona dla kierunku, w którym oni poruszają się lub zamierzają skręcić. Ruch pieszych i rowerów odbywa się na całej powierzchni tak oznaczonej drogi.

Tyle z teorii, do której, jako rowerzysta gdzie się da i kiedy się da, staram się stosować. Jeżdżę ścieżkami rowerowymi, bo chcę funkcjonować zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami i nie dawać pretekstu do zaogniania sytuacji między rowerzystami a kierowcami.

Czy dobrze na tym wychodzę? Nie.

Kwestia pierwsza – z czego są budowane ścieżki (pomijając kwestię, że ma być z założenia najtaniej)? Najczęściej jest do zwykła płyta chodnikowa, czasami kostka Bauma, a z projektów unijnych – może być to i asfalt.

Płyta chodnikowa, ułożona na utwardzonym piasku traci swoje właściwości po kilku pierwszych opadach deszczu. Jadąc takim wytworem, istniejącym w próżni między ścieżką a chodnikiem, na ruszających się w sposób niezsynchronizowany płytach, łatwo o rozwalenie koła. Próg ryzyka podnosi się wraz z pogarszającymi się warunkami atmosferycznymi – takie ruszające się płyty jesienią, lub zimą mogą być po prostu zabójcze.

Kostka Bauma; to kolejne z ciekawych rozwiązań. Już dwa miesiące po uroczystym przecięciu wstęg przez wszystkich włodarzy danego miasteczka, taka ścieżka staje się klasycznym torem przeszkód, a różnice poziomu między kolejnymi kostkami sięgać mogą kilku centymetrów. Kostka też błyskawicznie się wykrusza, pozostawiając niebezpieczne dla kół krawędzie. Jazda po zniszczonej kostce Bauma to stąpanie po cienkim lodzie.

Asfalt; to najnowszy, najczęściej dotowany unijnie projekt. Tu, jeśli jest odpowiednio ułożony, nie ma się do czego przyczepić; a to, że nie ma się do czego przyczepić łatwo udokumentować w następujący sposób: w każdym miejscu, gdzie równolegle wzdłuż starszego chodnika biegnie nowsza ścieżka, to na właśnie tą ścieżkę przenosi się cały ruch z równoległego, odległego o pół metra chodnika. Efekt jest łatwy do przewidzenia; gdy nad chodnikiem hula co najwyżej wiatr, nanosząc nań opadające z drzew symbole jesieni, równocześnie ścieżka tętni życiem, poruszają się nią kolejno: piesi, kierowcy, parkujące samochody, matki z wózkami, babcie wracające ze szkół z wnuczkami, spacerowicze z pieskami na kilkumetrowych smyczach. Niestety, na rowerzystów miejsca często brak.

Ostatnia rzecz, na którą chciałbym zwrócić uwagę, to absurdy, wynikające ze – śmiem twierdzić – czystej i przewrotnej złośliwości architektów tychże ścieżek. Korci, by w tym miejscu ogłosić konkurs, kto podeśle zdjęcie większego absurdu zauważonego na ścieżkach rowerowych, a sam miałbym w tym względzie znaczne pole do popisu. I tak, kolejno, z czym możemy się na nich zetknąć. Drzewa bądź słupy, rosnące koniecznie pośrodku ścieżki. Słupki, montowane przy przejazdach, ale nie z boku ścieżek, tylko wprost na nich. Tradycyjne przejazdy „donikąd” kończące się na płocie, jakby ścieżkę projektował wielbiciel Harrego Pottera, znikającego w ścianie. I krawężniki, te krawężniki, które co dzień pilnują, bym przed pracą nie musiał spożywać kawy; o podniesione ciśnienie dbają właśnie krawężniki. Koniecznie układane w poprzek, i nigdy najazdowe. Kładzione koniecznie w każdym możliwym miejscu, a najlepiej przy każdej bramie przy drodze.

Podejrzewam, że każdy z Was, poruszających się ścieżkami rowerowymi takimi przykładami może sypać jak z rękawa.

I rzecz ostatnia, związana już bardziej z moimi osobistymi doświadczeniami. Kogo obawiam się najbardziej, jeżdżąc na rowerze? Nie, wcale nie kierujących samochodami (tu przynajmniej można domniemywać, że skoro ktoś prowadzi samochód, to raczej ma do tego niezbędne przeszkolenie), a rowerzystów właśnie. Zdaję sobie sprawę, jak przykra jest to uwaga, ale codziennym standardem na ścieżkach rowerowych jest: niesygnalizowanie manewru, jeżdżenie od prawej do lewej, brak jakiegokolwiek oświetlenia roweru, stosowanie manewrów, nie mających żadnego uzasadnienia oraz zatrzymywanie się i zmienianie kierunku jazdy bez żadnej, dającej się dostrzec, przyczyny. Potwierdzeniem tego jest fakt, że nigdzie indziej, jak właśnie na ścieżce rowerowej rowerzystka zafundowała mi połamanie ręki w trzech miejscach. Miła pani jadąca z telefonem przy uchu zajechała mi drogę tak, że nie chcąc jej pokiereszować, wykonałem gwałtowne salto, wykonane skądinąd z gracją, ale z mniej udanym lądowaniem. Na cztery miesiące starty w wyścigach poszły w odstawkę. Rowerzystka z miejsca oczywiście uciekła.

To jak to jest u Was z tymi ścieżkami? Jeździcie nimi?